ارزیابی موقعیت مکانی کتیبه های سنگی و نقش شرایط هوازدگی در تخریب آنها (منطقه مورد مطالعه: استان های کرمانشاه و همدان)

هوازدگی شامل از هم پاشیدن سنگ ها و تجزیه آن ها در سطح و یا نزدیک به سطح زمین است. یکی از مهمترین سازه های سنگی که در معرض آسیب های ناشی از هوازدگی قرار دارند، ابنیه تاریخی ارزشمند سنگی است. تحقیق حاضر سعی در بررسی وضعیت هوازدگی برخی از آثار باستانی استان های کرمانشاه و همدان؛ به عنوان منطقه ای که از نظر شرایط آب وهوایی دارای اقلیم های متفاوت گرم و خشک تا کوهستانی در سرتاسر آن است دارد. در این کار تعداد 15اثر از آثار باستانی در نقاط مختلف دو استان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. از بین عوامل موثر بر هوازدگی، سه عامل اقلیم، زمان و سنگ (و از میان ویژگی های سنگ؛ درز و شکاف های تکتونیکی، بافت، ترکیب کانی و رنگ) در ارتباط باهم مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. ابتدا منطقه بر اساس عامل اقلیم و طبق روابط ریاضی تعریف شده توسط ژئومورفولوژیست ها (وینرت) برحسب نوع هوازدگی موجود پهنه بندی شد. هریک از فاکتورهای مورد مطالعه، برحسب میزان تاثیر و اهمیت در هوازدگی غالب در منطقه که در مرحله قبل مشخص شد، با استفاده از نظر اساتید و کارشناسان مجرب ژئومورفولوژی، منابع طبیعی و زمین شناسی به روش ahp وزن دهی شد. در مرحله بعد؛ ویژگی های آثار با استفاده از نقشه های زمین شناسی و بازدیدهای میدانی استخراج و میزان حساسیت هریک نسبت به هوازدگی غالب از طریق محاسبه وزن تک تک فاکتورها بدست آمده و به صورت نمودار در نرم افزار excel به نمایش درآمد. نتیجه بررسی نشان داد که نقش مهرداد، گوردخمه روانسر و کتیبه بیستون از نظر تهدید به تخریب و هوازدگی به ترتیب در وضعیت بحرانی تری قرار دارند.